De steenbolk bereikt een lengte van ca 45 centimeter en is qua uiterlijk te vergelijken met een kabeljauw maar heeft als onderscheidend kenmerk een korter en hoger lichaam vanaf de zijkant gezien. Een volwassen exemplaar kan een halve meter lang worden. De rug is koperbruin met een goudachtige lichtgevende schijn en de kleur verloopt naar lichter rossig bruin op de zijkanten. Verticaal over het hele lichaam bevinden zich donkerder strepen. De mond is spits van vorm met een baarddraad aan de onderzijde.

De steenbolk is een schoolvis die als volwassen vis in groepen op een matige diepte zwemt in open water in de Noordzee. In zijn jeugd is de soort vooral te vinden in kleinere groepen of solitair in ondiepere wateren zoals in Nederland bij de Oosterschelde of het Grevelingen of ook aan de monding van rivieren in Engeland.